Yumurta dondurma (oosit kriyoprezervasyonu-oosit kiryo- oosit freezing) kadının bebek sahibi olma şansını korumak ve ilerleyen tarihlerde bu şansı kullanmak için kullanılan bir yöntemdir.
Yumurta dondurma İstanbul, ülkemizde 2014 yılında yayınlanan bir yönetmelik ile mümkün hale gelmiştir. Yumurtalık reservi giderek azalmakta olan veya üreme potansiyelini kaybetme ihtimali olan kadınların başvurabileceği bir yöntemdir.
Yumurta dondurma kadınlardan alınan yumurtaların sıvı nitrojen içeren tanklarda dondurulup uzun yıllar saklanması işlemidir.
Çalışmalar incelendiğinde tüp bebek başarısı belirleyen en önemli krıterlerden birinin kadın yaşı oldupunu biliyoruz. Bu nedenle doğurganlığını korumak için dondurulan yumurtalar ne kadar genç yaşta toplanırsa sonrasında gebelik ihtimali o kadar yüksek olur. Kadınlar üreme kapasitesinin en iyi olduğu dönemde dondurulan bu yumurtalardan faydalanarak sonraki yıllarda anne olabilirler.
Sağlık Bakanlığı 2014 yılında yayınladığı yönetmelik ile (30.09.2014 Resmi Gazete sayı: 29135) yumurta rezervi az olan kadınların evli, bekar fark etmeksizin yumurtalık dokusu ve yumurtalarının dondurularak saklanabilmesi için yasal düzenlemeleri yaptı. Bu yönetmeliğe göre:
Bu şartları sağlayan kadınlar üç uzman doktor tarafından bir eğitim araştırma hastanesi veya üniversite hastanesinden raporu belgelendirip yumurta dondurma işlemini yaptırabilirler.
Kadınlar akademik hayat veya kariyerlerinde ilerlemek için için artık evlenme yaşlarını ertelemekte buna bağlı olarak annelik yaşı ileri yaşlara ertelenmektedir. Kadınların yumurtalık yaşı 35 üzerinde olduğunda gebelik elde edildiğinde genetik hastalık rastlanma olasılığı artmaktadır. Özellikle 45 yaş üzerinde elde edilen embriyoların genetik olarak hasarlı olma oranı neredeyse % 90- 95 civarındadır.
Bu nedenle ideal yumurta dondurma yaşı 35 yaş altıdır. Bu 45 yaşına kadar esnetilebilir fakat sonradan gebelik elde etme ihtimali çok düşük olacaktır. Kadınların yumurtalarını dondurmalarını ileri yaşlara ertelememeleri önerilir.
İstanbul’da yumurta dondurma işlemi yapılacak kadın ilk değerlendirmesi yapılırken ultrason ve bir takım hormon testleri istenir.
İlk değerlendirmeyi takiben kadın adetin 2. veya 3 günü çağırılıp yumurtalıkların uyarılması işlemine başlanır. Yumurtalar uygun boyuta geldiğinde yumurta toplama işlemi planlanır
Yumurta dondurma işlemi için yapılan toplama ultrason eşliğinde özel bir iğne yardımıyla yumurtalar toplanır. Yumurta dondurma için yapılan yumurta toplama işlemi karından veya vajinal yolla uygulanabilir.
Özellikle bekar veya üreme yollarında anormallik veya radyoterapi nedeniyle yumurtalık dokusu karında olan kadınlarda yumurta toplama işlemi karından güvenle yapılmaktadır. Yumurta dondurma için toplanan yumurtalar hızlı dondurma denilen vitrifikasyon yöntemi ile dondurulur ve -196 derecede sıvı azot içeren tanklarında bekletilir.
Bekarlarda yumurta dondurma, Bekaretinin bozulmasını istemeyen kadınlarda, yumurtalar karından ultrason ile toplanabilir. Karına ultrason eşliğinde yumurta toplama iğnesi ile girilir. Yumurtalık dokusuna ulaşılır ve gelişmiş yumurta içerisindeki sıvı iğne yardımıyla çekilir. İşlem bittikten sonra iğne geri çekilir. İşlem sonrası karında bir yara izi olmamaktadır.