Tüp Bebek Tedavisinde Kullanılan İlaçlar

Tüp Bebek Tedavisinde Kullanılan İlaçlar ve İğneler

Tüp bebek tedavisi sırasında kullanılan çok sayıda iğne ve ağızdan alınan ilaç bulunmaktadır. Tüp bebek tedavisinde kullanılan ilaçların amacı tüp bebek tedavisi sırasında yumurtaların büyümesi sağlamak, yumurtaların uygun boyuta geldikten sonra erken çatlamasının önüne geçmek, yumurta toplama günü yumurtaların istenilen olgunlukta olmasını sağlamak ve son olarak mevcut oluşan embriyonun tutunmasını sağlamaktır.

Tüp bebek tedavisinde hangi ilaçlar kullanılır?

Tüp bebek tedavisinde kullanılan ilaçlar farklı yollarla uygulanmaktadır.

a. Göbekten yapılan yumurta büyütücü iğneler, gonadotropinler

• Folikül uyarıcı hormon (FSH): Rekombinant FSH veya üriner FSH olarak iki formu bulunan bu iğne cilt altına uygulanarak yumurtaların uyarılmasını sağlamaktadır. Otomatik olarak doz ayarı yapılan iğneler ile uygulama yapılmaktadır.
• Lüteinize edici hormon (LH): Lüteinize edici hormonun human menapozal gonadotropin (HMG) ve rekombinant LH şeklinde iki formu bulunmaktadır. HMG formu menapoz dönemindeki kadınların idrarından saflaştırılarak elde edilmiş olup rekombinant formu laboratuvar şartlarında üretilmektedir. Bu iğneler cilt altına uygulanarak yumurtaların gelişmesi sağlanmaktadır.

b. Göbekten yapılan yumurta çatlamasını engelleyen iğneler

• GnRH agonisti: GnRH agonisti iğneler hipofiz bezi olarak adlandırlan bezden salgılanan LH ve FSH hormonunun uzun dönemde baskılanmasına ve salgılanmasını engellemektedir. Böylelikle tüp bebek tedavisinde yumurta gelişimi sırasında yumurtaların erken çatlaması engellenmektedir. Bu iğneler yumurta büyütücü tedaviye başlamadan önceki ayın 21. Günü başlanır ve yumurta toplama gününe kadar kullanılır. En sık kullanılan uygulama şekli cilt altı olup sprey şekli ile burun içerisine uygulama yapılabilir.
• GnRH antagonisti: GnRH antagonistleri hipofiz bezinden salınan FSH ve LH hormonunu direk baskılayıp salınmasını engellemektedir. Kısa sürede etkisi başladığı için yumurtalar belli bir boyuta ulaştığı takdirde erken yumurtanın erken çatlamasını engellemek amacıyla başlanmaktadır. Uygulama zamanı sıklıkla yumurta geliştirici ilaçların başlamasında 4-5 gün sonra olmaktadır. Cilt altı uygulanmakta olup en önemli yan etkileri cilt altında kızarıklık, kaşıntı ve yanma hissidir.

c. Ağızdan kullanılan yumurta büyütücü ilaçlar, tabletler

• Klomifen: Klomifen tablet vücutta FSH hormonunun salınmasını artırıp çoklu yumurta gelişimini uyarmaktadır. Özellikle aşılama tedavilerinde yumurta gelişimi amacıyla kullanılan bu ilaç aynı zamanda tüp bebek tedavilerinde göbekten uygulanan iğnelerle birlikte kullanılabilir. Özellikle görme bozuklukları ve sıcak basma en sık rastlanılan yan etkisidir.
• Letrozol: Meme kanserinde östrojen hormonlarını baskılamak için kullanılmaya başlanan bu hormon aynı zamanda yumurta büyümesini sağlayan FSH hormonunda artışa neden olduğu için yumurta gelişimi amacıyla tüp bebek tedavi protokollerinde iğneler ile birlikte kullanılmaktadır. Özellikle hormona duyarlı meme veya rahim iç kılıfı kanserlerinde letrozol tedaviye eklenebilir.

d. Göbekten yapılan yumurta çatlatan iğneler

• hcG içeren homon: Yumurta çatlatan iğne LH hormonunu taklit ederek yumurta toplama işlemi öncesinde yumurtanın olgunlaşmasını ve yumurtanın çatlamasını sağlamaktadır.
• GnRH agonisti: Yumurta çatlatan iğne uygulama sonrasında hipofiz bezinde anlık yüksek dozda LH hormonunun salgılanmasını sağlamakta ve böylelikle yumurta çatlaması ve olgunlaşması sağlanmaktadır.

e. Embriyo tutunması için iğneler, bantlar ve ağızdan alınan tabletler

• Östrojen: Ağızdan veya cilde yapıştırılarak uygulanan östrojen hormonu rahim içi kılıfın kalınlaşmasını sağlayıp tüp bebek tedavisinde embriyo tutunmasını sağlamaktadır.
• Progesteron: Rahim duvarını olgunlaştıran hormon iğne, vajinal krem, vajinal kapsül veya ağızdan kapsül yoluyla uygulanmaktadır. Özellikle tüp bebekte embriyo tutunması için gerekli progesteron hormonu tüp bebek tedavisinde embriyo transfer aşamasında ve sonrasında kullanılmaktadır.

Tüp bebek tedavisinde kullanılan ilaçlar nasıl sınıflanır?

• Yumurta büyütme iğneleri
• Büyüyen yumurtanın erken çatlamasını önlemek için kullanılan iğneler
• Yumurta çatlatan iğneler
• Embriyo tutunması için iğneler ve ağızdan alınan tabletler.

Tüp bebek tedavisinde kullanılan ilaçların yan etkileri?

İğne uygulama bölgesinde kızarıklık, yanma, morarma, kaşıntı: Tüp bebek tedavisinde uygulanan yumurta büyütücü, yumurta çatlatan ve yumurta çatlamasına engel olan iğnelerin çok büyük bir kısmı cilt altına uygulanmaktadır. Bu nedenle iğnenin uygulandığı bölgede kızarıklık, morluk, kaşıntı, tahriş sıklıkla görülmektedir.

Duygusal ve psikolojik dalgalanma: Tüp bebek tedavisinde kullanılan ilaçlar hormon seviyelerinde dalgalanmalara ve buna bağlı duygusal ve psikolojik değişikliklere neden olabilir.

Ovaryen hiperstimülasyon sendromu (OHSS): Polikistik over sendromlu tüp bebek hastalarında yumurta büyütme ilaçları uygulandıktan sonra çok sayıda folikül gelişebilir. Bunun neticesinde karında şişkinlik, sıvı birikmesi, bulantı, kusma, nefes alıp vermekte zorluk yaşanabilir. Hafif ve orta OHSS durumunda şikayetler ayaktan tedavi ile birkaç gün içerisinde gerileyebilirken, şiddetli OHSS durumunda hastanın hastaneye yatışı gerekebilir.

Çoğul gebelik: Yumurta büyütme ilaçları ile çok sayıda yumurta gelişimi olması nedeniyle çoğul gebelik ihtimali artmaktadır.

Tüp bebek tedavisinde kullanılan ilaçlar nasıl kullanılır?

Tüp bebek tedavisi iğneleri ne zaman başlanır?

Tüp bebek tedavisinde uygulanan yumurta büyütme iğneleri adetin 2. Veya 3. Günü başlanmaktadır.

Tüp bebek tedavisi yumurta çatlatan iğne yanlış kullanılması durumunda ne olur?

Yumurta çatlatan iğne uygulamasında yaklaşık 34-36 saat sonra yumurta toplama işlemi yapılmaktadır. Bu nedenle yumurta çatlatan iğnenin uygulamasının verilen saate uygulanmaması veya yanlış saat diliminde uygulanması yumurta toplama işleminin başarısız olmasına neden olabilir.

Tüp bebek kullanılan ilaçlarla ilgili sık sorulan sorular?

Tüp bebekte kullanılan ilaçlar kilo yapar mı?

Tüp bebek tedavisinde kullanılan iğneler su tutucu hormon seviyelerinde artışa ve geçici kilo alımına neden olabilir. Aynı zamanda tüp bebek iğneleri hormonsal dalgalanmalara ve iştah artışına neden olabilir.

Tüp bebekte kullanılan ilaçlar adet gecikmesi yapar mı?

Tüp bebek tedavisinde kullanılan iğneler adet gecikmesine neden olabilir. Özellikle tüp bebek tedavi sürecinde kullanılan hormonlar suni bir gebelik hali yaratır bu nedenle adet gecikmesi saptanabilir. Tüp bebek tedavisinde gebelik testi negatif olması halinde bu ilaçlar bırakıldıktan yaklaşık 7-10 gün içerisinde adet görülür.

Tüp bebekte kullanılan ilaçlar kanser yapar mı?

Tüp bebek tedavisinde kullanılan ilaçlarla ilgili belki de en çok merak edilen konu bu ilaçların kanser yapıcı etkisinin olup olmadığıdır. Günümüz bilimsel verileri incelendiğinde tüp bebek tedavi sürecinde kullanılan ilaçlar herhangi bir jinekolojik kanser veya meme kanseri riskini artırmamaktadır.

Kişiye özel tüp bebek tedavisinde ilaçlar nasıl belirlenir?

Tüp bebek tedavisinde kullanılan iğnelerin dozu veya şekli, kadının yaş, yumurta rezervi ve kilosuna göre değişkenlik göstermektedir.

Dondurulmuş embriyo transferi sonrasında kullanılan ilaçlar nelerdir?

Rahim iç kılıfını kalınlaştırmak için östrojen hormonu: Östrojen hormonu ağızdan veya cilde yapıştırılan bant şeklinde uygulanmaktadır. Bu hormon rahim iç kılıfı olarak adlandırılan endometriyum tabakasının kalınlaşmasını sağlamaktadır.

Embriyo tutunmasını sağlamak ve rahim iç kılıfını olgunlaştırmak için progesteron hormonu: Progesteron hormonu kalçadan veya göbek çevresine cilt altına uygulanmaktadır. Progesteron hormonu rahim iç kılıfı olgunlaşmasını ve sağlıklı bir embriyonun tutunması ile rahim içerisine yerleşmesini sağlar.